Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα έχουν ως γνωστό, ιδιαίτερη γεωγραφική κατανομή. Στην Ελλάδα παρουσιάζονται με ιδιαίτερη συχνότητα, ενδημούσε σε πολλές περιοχές, ως επί το πλείστων ορεινές. Η χειρουργική του θυρεοειδούς αδένα αποδίδεται ιδιαίτερα στο διάσημο χειρουργό Th. Kocher, ο οποίος ετιμήθη με το βραβείο Νόμπελ το 1909 για τη συμβολή του εις την έρευνα των παθήσεων του αδένα. Ο θυρεοειδής αδήν αποτελείται από δύο λοβούς, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό και ανευρίσκεται στην πρόσθια τραχηλική χώρα.

Συνθέτει και φέρνει στην κυκλοφορία τις ορμόνες:

  • Θυροξίνη (Τ4)
  • Τριιωδοθυρονίνη (Τ3)
  • Καλσιτονίνη (παρεμβαίνει στη ρύθμιση του ασβεστίου), οι οποίες στην περιφέρεια δρουν επί των περισσοτέρων ιστών, ρυθμίζουν την κατανάλωση οξυγόνου, την παραγωγή θερμότητας και ευνοούν την ανάπτυξη του οργανισμού.

Οι χειρουργικές παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα διακρίνονται σε:

  • Βρογχοκήλες (τοξική, μη τοξική ή απλή)
  • Θυρεοειδίτιδες
  • Νεοπλάσματα θυρεοειδούς.

Ως υπερθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται η κλινική κατάσταση στην οποία υπάρχει αυξημένη παραγωγή και απόδοση στην κυκλοφορία των θυρεοειδικών ορμονών.

Η υπερλειτουργία μπορεί να αφορά ολόκληρο τον αδένα και ονομάζεται διάχυτη τοξική βρογχοκήλη, ή σπανιότερα ένα τμήμα αυτού αυτόνομα λειτουργούν και ονομάζεται τοξικό αδένωμα.

Συνώνυμα του όρου είναι:

  • Νόσος Graves
  • Νόσος Basedow
  • Νόσος Parry ή Perry
  • Νόσος

Οι θυρεοειδίτιδες διακρίνονται εις τρεις μορφές:

  • Οξεία ή πυογόνος θυρεοειδίτις
  • Υποξεία ή μη πυογόνος
  • Χρόνια θυρεοειδίτις (χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτις – N. Hashimoto, ινώδης χρονία θυρεοειδίτις – N. Riedel).

Τα νεοπλάσματα του θυρεοειδούς αδένα ταξινομούνται σε καλοήθη που είναι σπάνια όπως τα ‘λιπώματα’ και τα κακοήθη που έχουν διάφορες μορφές που η εμφάνιση τους επηρεάζει την πρόγνωση και την 5ετή επιβίωση του ασθενούς.

Οι πιο συχνές μορφές κακοήθους νεοπλασμάτων του θυρεοειδούς αδένα είναι:

  • Θηλώδης καρκίνος
  • Θηλακιώδης καρκίνος
  • Μικτός,

όλοι με πολύ καλή πρόγνωση από 65-98% πενταετή επιβίωση.

Οι λιγότερο συχνές μορφές είναι:

  • Μυελοειδές θυρεοειδούς
  • Αδιαφοροποίητα καρκινώματα
  • Λέμφωμα θυρεοειδούς
  • Σάρκωμα θυρεοειδούς
  • Μεταστατικός καρκίνος θυρεοειδούς αδένα εκ του πεπτικού, του πνεύμονος και του μαστού.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα είναι ως επί το πλείστον φαρμακευτική από εξειδικευμένους ενδοκρινολόγους.

Ωστόσο ένας μικρός αριθμός ασθενών οδηγείται σε χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα με άριστα μετεγχειρητικά αποτελέσματα.

Η συνήθης εγχειρητική τεχνική είναι άμφω ολική θυρεοειδεκτομή και εν συνεχεία θεραπεία φαρμακευτική υποκαταστάσεως της λειτουργίας του αδένα εφ’ όρου ζωής.